Umowy cywilnoprawne uznawane są za mniej korzystne od umów o prace z punktu widzenia każdego pracownika. W pewnych sytuacjach mają one jednak swoje zalety. Umowy cywilnoprawne kojarzone są przede wszystkim z umową zlecenia oraz umową o dzieła. Umowy te są bardzo często są ze sobą mylone, dlatego warto wiedzieć, jakie różnice występują pomiędzy umowa zlecenie a umowa o dzieło.
Umowa zlecenia ma kilka charakterystycznych cech. Jedną z nich jest na przykład to, że jest ona nazywana umową starannego działania. Oznacza to, że w tym przypadku wymaga się od przyjmującego dołożenia wszelkich starań niezbędnych do osiągnięcia celu zawartego w umowie. Zleceniobiorca zobowiązany jest więc do pełnego zaangażowania w powierzone mu zadania. Umowa tego rodzaju zobowiązuje też do osobistej realizacji. Praca na umowę zlecenia daje przyjmującemu większą swobodę, niż ma to się w przypadku zależności pracownik-pracodawca. Należy pamiętać, że umowa zlecenia nie jest w żaden sposób umową o pracę. Nie dotyczą więc jej zapisy znajdujące się w kodeksie pracy. Oznacza to, że zleceniobiorca nie posiada prawa do płatnego urlopu wypoczynkowego, czy też minimalnego wynagrodzenia jak i wynagrodzenia chorobowego za czas niezdolności do pracy. Nie obowiązują również w tym przypadku okresy wypowiedzenia. Niedoszły zleceniodawca musi w tym przypadku zwrócić zleceniobiorcy wszystkie wydatki, które zostały poniesione w celu zrealizowania celu umowy. Przyjmujący zlecenie ma też prawo do wypowiedzenia umowy. Jeśli nie nastąpiło ono z ważnego powodu, przyjmujący zlecenie staje się automatycznie odpowiedzialnym za szkodę.
Bardzo często zdarza się tak, że umowa zlecenia jest zawierana w sytuacji, gdzie odpowiednią formą jest umowa o pracę. Nieuczciwi pracodawcy chętnie decydują się na takie posunięcie w celu zaoszczędzania wielu kosztów związanych z koniecznością opłacania składek pracowniczych. Należy mieć świadomość tego, że umowa zlecenia nie niesie ze sobą konieczności odprowadzania składek na fundusz pracy, fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych.
W odróżnieniu od umowy zlecenia, umowa o dzieło jest nazywana umową rezultatu. Dotyczy ona realizowania jednorazowego dzieła. Co ciekawe, w odróżnieniu od umowy zlecenia, osoba przyjmująca dzieło nie ma obowiązku wywiązania się z niej osobiście. Jest jednak obarczony odpowiedzialnością za działanie osób trzecich, którym powierza realizację całego dzieła lub jego poszczególnych elementów. Osoba przyjmująca dzieło jest rozliczana jedynie z wyniku końcowego. Podobnie jednak w przypadku umowy zlecenia, umowa o dzieło nie daje prawa do płatnego urlopu wypoczynkowego czy też macierzyńskiego oraz wychowawczego. Jeśli umowa o dzieło zostanie zawarta przez pracodawcę z własnym pracownikiem zatrudnionym na postawie umowy o pracę, jest on zobowiązany do odprowadzania składek w takim sam sposób jak w przypadku standardowej umowy o pracę. Składki na ubezpieczenia społecznej lub chorobowe mogą być opłacane z umowy o dzieło. Obie strony zawierające taką umową muszą jednak zgłosić się na zamieszczenie takich zapisów.
Umowa zlecenia oraz umowa o dzieło nakłada na zlecających pracodawców pewne ograniczenia. Osoby zatrudnione w oparciu o takie umowy nie mogą na przykład być wysyłane w delegacje. wszystko dlatego że w myśl polskiego prawa zleceniobiorca nie jest pracownikiem.
Umowa o dzieło i umowa zlecenia w ostatnich latach zaczęły się bardzo poważnie różnić od siebie Wydawać się może, że na chwilę obecną bardziej korzystna z punktu widzenia przyjmującego jest umowa zlecenia. Wszystko z powodu oferowanych przez tę umowę świadczeń. Gdy mowa o umowie o dzieło, to praktycznie przyjmujący nie posiada żadnych praw do świadczeń emerytalnych, chorobowych czy też rentowych. Nikt nie opłaca mu składek z tego tytułu. Obecnie każda umowa zlecenia podlega obowiązkowi oskładkowania. Od każdej umowy tego rodzaju pobierane są składki na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne. Ma to miejsce aż do momentu, gdy zleceniobiorca przekroczy miesięczny przychód na poziomie wynagrodzenia minimalnego obowiązującego w danym roku. Umowa zlecenia oraz umowa o dzieło daje możliwość obniżania podstawy opodatkowania o koszty uzyskania przychodów podlegających zryczałtowaniu. Stawki w takiej sytuacji wynoszą odpowiednio 20 i 50 procent. Druga stawka obowiązuje w przypadku skorzystania z praw autorskich.
Duże różnice w przypadku tych umów pojawiają się na przykład w momencie składania wypowiedzenia. Umowa zlecenia może być wypowiedziana w każdej chwili. Umowa o dzieło wypowiedziana może zostać w momencie, gdy zostaną spełnione ku temu odpowiednie warunki. Musi do tego być odpowiedni powód. Najczęściej wypowiedzenie następuje ze strony osoby zlecającej, powodem może być nierzetelne wykonanie działa lub niewykonanie go w ustalonym terminie. Do wypowiedzenia dochodzi również wtedy, gdy koszty zrealizowania dzieła stają się wyższe od tych ustalanych przed przystąpieniem do realizacji. Do wypowiedzenia nie może jednak dojść w momencie, gdy dzieło zostało już zakończone i jego jakość nie pozostawia nic od życzenia.
