Aktualnie obowiązujący wiek emerytalny w Polsce to ukończone sześćdziesiąt lat dla kobiet oraz skończone sześćdziesiąt pięć lat dla mężczyzn. W niektórych przypadkach istnieje jednak możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę. Jak to wygląda? Przedstawiciele niektórych zawodów mogą przejść na wcześniejszą emeryturę. Dotyczy to osób pracujących w profesji o szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach. Emerytura wcześniejsza to w takim wypadku emerytura pomostowa. Aby ją otrzymać, należy pracować w takim rodzaju pracy, urodzić się po trzydziestym pierwszym grudnia 1948 roku. Praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze musi być wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy. Prace uznane za takowe to na przykład: prace pod ziemią, prace na wodzie i pod wodą, w powietrzu w warunkach gorącego i zimnego mikroklimatu, prace fizyczne bardzo ciężkie, prace wykonywane w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego bądź też ciężkie fizyczne związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym. Mogą więc to być takie zawody jak: rybak morski, praca w powietrzu wykonywana na statkach powietrznych przez personel pokładowy, obróbka mokrych skór, praca fizyczna w kanałach ściekowych pod ziemią. Również prace, które wymagają szczególnej odpowiedzialności i sprawności psychofizycznej uprawniają do emerytury pomostowej. Są to: maszyniści pojazdów trakcyjnych, kierowcy pojazdów uprzywilejowanych, operatorzy żurawi wieżowych z uprawnieniami IŻ i dźwignic portowych, a także członkowie zespołów ratownictwa medycznego.
Jak otrzymać wcześniejszą emeryturę pomostową? Jeśli wykonujesz takową pracę lub wykonywałeś ją przed 1 stycznia 2009 stale i w pełnym wymiarze godzin, możesz przejść na emeryturę pomostową, gdy spełnisz kilka warunków. Po pierwsze, musisz urodzić się po 31 grudnia 1948 roku i ukończyć 55 lat (dla kobiet) lub 60 lat (dla mężczyzn). Po drugie, musisz udowodnić, że co najmniej 15 lat pracowałeś/aś w pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Po trzecie, twój staż ubezpieczeniowy wynosić musi co najmniej 20 lat (w przypadku kobiet) lub 25 lat (w przypadku mężczyzn). Czwarty warunek to wykonywanie tejże pracy przed 1 stycznia 1999 – musi być ona wymieniona w starym lub nowym wykazie pracy, a także wykonywanie tej pracy po 31 grudnia 2008 – z wymienieniem jej w nowym wykazie pracy. Żeby przejść na emeryturę pomostową, należy rozwiązać stosunek pracy.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zaliczy do pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym okresie okresów zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego ani zasiłku opiekuńczego lub macierzyńskiego. Nie wliczy także urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego i służby wojskowej.
Na wcześniejszą emeryturę może przejść również rolnik ubezpieczony w KRUS, jednakże od stycznia 2018 zrobić mogą to tylko mężczyźni urodzeni przed 1957 rokiem i kobiety urodzone przed 1962 rokiem. Do wniosku w KRUS należy dołączyć dokumenty, które potwierdzają okres pracy i prowadzenia gospodarstwa rolnego, potwierdzenie podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników i opłacanie składek (lub potwierdzenie innego ubezpieczenia społecznego), a także potwierdzenie ubezpieczenia w państwach Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Szwajcarii bądź innych miejscach, z którymi Polska ma umowę o zabezpieczeniu społecznym – o ile takie posiadamy lub posiadaliśmy. Ponieważ rolnicy zaczęli podlegać ubezpieczeniu społecznemu od 1 lipca 1977 roku, należy posiadać dokument potwierdzający własność gospodarstwa przed tą datą – a więc akt notarialny, akt własności ziemi czy umowę dzierżawy. Jeśli wnioskujący pracował w gospodarstwie rolnym rodziców czy dziadków przed 1 stycznia 1983 jako domownik, a następnie to gospodarstwo przejął, musi złożyć o tym oświadczenie. Niekiedy wymagane jest zaświadczenie urzędu gminy, które potwierdza miejsce zamieszkania i istnienie gospodarstwa rolnego w podanym okresie.
W niektórych przypadkach można przejść na emeryturę ze względu na stan zdrowia – mając orzeczenie o niezdolności do wykonywania pracy w danym zawodzie, na przykład będąc pracownikiem lotnictwa, hutnikiem albo maszynistą pojazdów trakcyjnych.
Wcześniejszą emeryturę może otrzymać również nauczyciel, jeśli urodził się po 1948 roku. Zgodnie z Kartą Nauczyciela, jest to zawód o szczególnym charakterze. Należy mieć ukończone 55 lat i co najmniej 20 lat stażu i 15 lat pracy nauczycielskiej (stan na dzień 1 stycznia 1999 roku). Dla mężczyzn te okresy wynoszą: 60 lat, 25 lat stażu i 15 lat pracy nauczycielskiej. Nie można być wówczas członkiem OFE. Na nauczycielską emeryturę można też przejść na podstawie Karty Nauczyciela – jeśli na dzień 31 grudnia 2008 ma się co najmniej 30 lat zatrudnienia, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej. Dla zakładów specjalnych i poprawczych wystarczy 25 lat pracy i 20 lat pracy nauczycielskiej. Tu również wymagane jest niebycie członkiem OFE oraz rozwiązanie stosunku pracy. W przypadku wygaszanych obecnie gimnazjów nauczyciel może przejść na emeryturę, gdy stosunek pracy wygasł lub został rozwiązany ze względu na zmiany organizacyjne.
